محمد حسين موحدي كرماني- وکیل دادگستری
كانون وكلايكي از اساسي ترين اركان نظام مردم سالار ديني محسوب مي شود. در جنب قواي سه گانه مقننه، مجريه و قضاييه، كانون وكلابا استقلال قانون مدارانه خويش مي درخشد. درخشش اين گوهر، مويد سلامت قواي سه گانه ديگر از سوي ملت است. اين نهاد جهاني، نه تنها به ملت ايران كه به تمامي كشورهاي جهان تعلق دارد. مزاج اين نهاد سترگ، صداقت است و وظيفه اش حفاظت از چهره گلگون ولي روحبخش عدالت. هركجا حزني به هم رسد، مظلومي را مي بيني كه راه تظلم خواهي به سوي اين خانه مفتوح الباب را در پيش گرفته است. پاسداري از تلالو اين گوهر ظريف، امري است خطير ولي ارزشمند كه بر همه وكلاواجب است عينا كه به كفايت، كار بر نيايد. كانون وكلاداراي شوون مختلفي است كه در بعضي، داراي استقلال كامل و در برخي داراي استقلال نسبي است و در بعضي از موارد نه تنها از استقلال تام كه از استقلال نسبي نيز برخوردار نيست. درباره شووني كه كانون داراي استقلال تام است مي توان از شان اداري- مالي و نيز شان حرفه يي و معاضدتي كانون نام برد و درباره شووني كه كانون از استقلال نسبي برخوردار است مي توان از شان قضايي كانون سخن گفت، تاييد صلاحيت كانديداهاي هيات مديره كانون نيز از شووني است كه اساسا متعلق به قوه قضاييه بوده و كانون وكلادر آن سهمي ندارد. اينكه كانون در كدام شوون داراي تماميت در استقلال است و در كدام موارد، داراي نسبيت در استقلال را مي توان با دقت در قوانين موضوعه و آيين نامه هاي مربوطه، اين موضوع را جست و يافت. به طورمثال، صدور پروانه كارآموزي يا وكالت پس از انجام استعلامات مختلف علمي و اطلاعاتي از شوون استقلالي كانون است. بديهي است كه كانون وكلاهمچون ساير نظامات و اشخاص اصرار دارد تا جايي كه در توان دارد شوون استقلالي خويش، اعم از تام يا نسبي را افزايش دهد، به طوري كه مي توان گفت در هرموردي كه كانون با افزايش شوون استقلالي روبه رو شود، اقبال و در مواردي كه با كاهش شوون استقلالي روبه رو شود، مقاومت و ادبار را به نمايش خواهد گذارد. تبصره 3 ذيل ماده واحده مصوبه مجمع تشخيص مصلحت نظام مصوب 1370 استقلال حرفه يي وكيل را ضمانت كرده و براي وكيل در موضع دفاع، احترام وتامينات شاغلان شغل قضا را در نظر گرفته و طي ماده 20 لايحه استقلال كانون وكلامصوب 1333 اين ضمانت را تقويت كرده و مجازات توهين نسبت به وكيل دادگستري در حين انجام وظيفه وكالتي را 15 روز الي سه ماه حبس تاديبي قرار داده است.
نكته ديگر كه از شوون كانون وكلاست آسيب شناسي حرفه وكالت است. اين امر، امري است ضروري وليكن متاسفانه مغفول عنه مانده است. آسيب هاي اين حرفه حساس، از چهار منظر قابل مداقه و بررسي است: سرفصل آسيب ها و راهكارهاي رهايي از آنها به شرح ذيل است: اول آسيب هايي كه وكيل ممكن است شخصا به خود وارد آورد ثانيا آسيب هايي كه كانون وكلاو به تبع آن وكلارا تهديد مي كند ثالثا آسيب هايي كه از ناحيه اطراف دعوي ممكن است به وكلاوارد آيد رابعا آسيب هايي كه ممكن است ناخواسته از ناحيه بعضي افراد در بعضي مراجع قضايي به وكلاوارد شود. درباره آسيب هاي چهارگانه فوق، كانون وكلاابتدا بايد آسيب ها را شناسايي و سپس اطلاع رساني و سپس موظف است كوشش كند آسيب هاي مزبور را به حداقل بلكه به صفر برساند. اين شان از شوون حمايتي كانون وكلااز اعضاي خويش است و استمرار و تداوم آن برابر تداوم سلامت رواني وكلاست. از ديگر شوون كانون وكلا، شان اطلاع رساني كانون وكلاست كه در اين راستا تصويب انتشار روزنامه يي به نام كانون وكلامي تواند از مصوبات اطلاعاتي وزين كانون محسوب شود. شان ديگر كانون وكلا، حمايت مالي از وكلاي جوان يا وكلاي كم توان است. كانون وكلادرباره اين گونه اعضا علاوه بر رفق و مدارا در وصول مطالبات خود، موظف به تامين موقت مالي آنان تا رفع مشكل خواهد بود چرا كه وكالت داراي آنچنان شاني است كه وكلاو كارآموزان نمي توانند به شغل ديگري كه منافي با حيثيت و شوون وكالت است اشتغال ورزند. از ديگر فاكتورهاي حمايتي كانون وكلامي توان از حمايت علمي استشاره يي نام برد به اين معنا كه اعضا با نخستين ارتباط و تماس با كانون وكلابتوانند از تخصص همكاران خويش در موضوعات خاص بهره ببرند. از ديگر شوون كانون وكلامي توان از شان ارتقايي كانون نام برد. ارتقاي علمي وكلاو تخصصي كردن حرفه وكالت امروزه جزو مطالبات بخش وسيعي از جامعه وكالت بلكه بزرگان از آنان است. روشن كردن اذهان عمومي به لزوم استفاده از وكيل، در موارد حساس، جزو شوون ديگر كانون وكلاست. تفهيم نكاتي از اين قبيل كه متهم مي تواند تا ورود وكيل مورد قبول خويش در پرونده از هرگونه اظهارخودداري كند چرا كه مراجع قضايي چه در محاكمه و چه در استنطاق مكلفند قبل از اخذ اظهار و اقرار، بدوا فرصت استفاده از وكيل را براي متهم فراهم آورند و در اين راستا مي توان از سازمان صداوسيما بهره بسيار برد. از سويي ديگر، درباره دعاوي حقوقي يا كيفري كه با گذشت شاكي خصوصي، تعقيب متوقف مي شود، تحريض وكلاي دوطرف، به تلاش در جهت ايجاد صلح بين طرفين دعوي قبل از مراجعه به مراجع قضايي، از ديگر شوون اين نهاد است. شوون كانون وكلابسيار متنوع و متكثر است به طوري كه نمي توان در اين وجيزه به همه آنان پرداخت يا حتي اشاره كرد. توليت و سرپرستي اين شوون به نمايندگي از وكلابا هيات مديره كانون وكلاست. كليه چالش هاي كانون وكلابا به كارگيري شان مقتضي آن، قابل رفع و فرصت هاي آن قابل بهره بري است. كانون وكلابايد در شووني كه به وي تعلق دارد ورود جدي داشته، ابتكار عمل را به دست گرفته و از موضع انفعالي به موضع فعال تغيير وضعيت دهد.
روزنامه اعتماد، شماره 2872 به تاريخ 23/10/92، صفحه 8 (حقوق)