مهدی جاهددانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی
علت یابی اینکه چرا افراد زندانی می شوند در نگاه اول آسان می نماید. دسته ای از ایشان کسانی هستند که بدلیل انجام اعمال مخالف قوانین کشورها دستگیر و برای گذراندن دوره محکومیت خود روانه محلی می شوند که ایشان را از جامعه و مردم عادی که در همان زمان عمل مخالف قوانین انجام نداده اند جدا می کند . هدف از این جداسازی علاوه بر ایجاد امنیت برای شهروندان عادی، ندامت فرد مجرم و جلوگیری از تکرار آن است.
با این حال، چندین سوال در این باره می تواند ذهن مخاطب را به چالش بکشد، آیا تمامی زندانی ها با این تفسیر ساده در حصار دیوارهای زندان محصور شده اند؟ آیا عدالت در مورد تمامی ایشان اجرا شده است؟ آیا نباید به این مسئله دقت نمود که عدالت از دید حاکمان چیست؟ اگر دسته ای دیگر از زندانی ها وجود دارند آنها را چگونه باید شناخت؟
زمانی آتنی ها بر این باور بوده اند که به دلیل بی تفاوتی های جهان واقعی نسبت به عدالت، این مقوله قدرتی در امور بین الملل ندارد. ایشان می پنداشتند همواره حق با طرف قویتر است و هر کسی که می تواند چیزی را با توسط بزور بدست آورد و قاعدتا با این استدلال که انجام آن ظالمانه است از بدست آوردن آن منصرف نمی شود. به ظن آتنی ها ترس، افتخار و منافع محرک های قوی هستند که همه جوامع سیاسی آنها را احساس می کنند، بنابراین مسئله را اینگونه تفسیر می نمودند که تنها ترس از تهدید امنیت ملی نیست که شهرها را به عمل ناعادلانه و توجیح چنین عملی وادار می کند بلکه تمایل به تضمین منافع خود از طریق کسب و حفظ امپراطوری نیز شهرها را سوی عمل ناعادلانه و از این رو توجیه چنین کنشی سوق میدهد.
با اینکه خود آتنی ها قبول داشتند که اعمالشان ناعادلانه است اما در دیگر حکومت های همعصر و بعد از ایشان می توان فاکتورهایشان یعنی ترس، افتخار و منافع به همراه باور به قدرت گیری از نیروی ماورا الطبیعه را در اعمال حکام در مواجهه به مخالفانشان و، در دیگر موارد پی گیری نمود که نام عدالت برچنین اعمالی گذاشته شده است.
1 . عدالت برای برخی پادشاهان باستانی کشتار مخالفانشان بدستور نیروی ماورا الطبیعه و افتخار به جنگ در مرزهای دور و به اسارت کشیدن نیروهای شورشی بود، ایشان شرح وقایع را از زبان خویش همراه با تصاویر نقش شده بر دل کوهها و صخره ها را نیز باقی گذارده اند، فاکتورهیا ترس از مخالفان، افتخار به جنگ و خفظ منافع به همراه قدرت گیری از نیروی ماوراء الطبیعه در چنین مواردی کاملن برجسته است، شخص شاه می توانست مخالفان نیروی ماوراء الطبیعه را اسیر کند، شکنجه کند، یا حتی بصورت کامل برهستی ایشان خط کشیده و از صحنه روزگار محوشان کند، این عمل از دیدگاه حاکمیت عین عدالت نیز تفسیر میشده است. پس عدالت در این مورد آن چیزیست که منافع حاکم را تامین می کند.
2. عدالت دیگر از دیدگاه حاکمان در طی اعصار عدالت در مورد زنان است، پس از رشد و آغاز شهرنشینی جمعیت زنان کم کم از امور اجتماعی کنار گذاشته شده و تبدیل به ابزاری جنسی برای حاکمان و قدرتمندان شدند، به عنوان مثال استفاده از ایشان برای تبلیغات کالاهای مصرفی در روزگار معاصر، نمونه ای نه چندان کوچک از پس زدن زن از امور جهان است، در مورد ایشان عدالت علاوه بر حاکمیت مرد سالار توسط اعضای مرد خانواده نیز مورد تشخیص بوده و است، زنان که همواره نیمی از جمعیت این کره خاکی را تشکیل داده اند با فاکتورهای ترس از بی آبرویی، افتخار به باکرگی، حفظ منافع مثلن ازدواج حاکمی با دختری از خانواده رقیب برای تحکیم موقعیت خویش و سرانجام باورهای ماورایی استعمار شده و از حقوق انسانی خویش بی بهره مانده اند.
3. عدالت دیگر از دیدگاه حاکمان عدالت در مورد محیط زیست است، تخریب جنگل ها و معادن سنگ برای ساختن ابنیه نه چندان ضروی، کشتار حیوانان برای تفریح شخص حاکم، تخریب محیط زیست برای فعالیت های صنعتی نیز نوع دیگریست از عدالت حاکمان، ترس از تضعیف موقعیت افتخار به بناهای باشکوه و بدست آوردن سودها فراوان در راستای منافع و همچنین ساختن معابد در مقیاس وسیع برای نیروی ماورا نیز از جمله مواردیست که عدالت حاکمان را در مورد زیست بوم و محیط زیست نشان می دهد.
گرچه این نوع از عدالت را میتوان در موارد بسیاری از جمله اقلیت دینی و جنسیتی و زبانی رد گیری نمود اما شاید همین سه مورد برای بیان اینکه دسته ای دیگر که به زندان محصور می شوند را شناسایی کنیم کافیست، ایشان کسانی هستند که در عدالت حاکم شک می کنند و می پرسند چرا؟
وب سایت وزین انسان شناسی و فرهنگ