محمدتقی اشرف زاده - وکیل دادگستری
مصاحبه با نامزدهای بیست و هشتمین دوره انتخابات هیات مدیره کانون وکلای مرکز
تهیه و تنظیم : نرگس کرمی
1 -جناب آقای اشرف زاده با تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار ما گذاشتید، ابتدا با معرفی خود، خلاصه ای از سوابق علمی، عملی و صنفی خود را بیان فرمایید؟
ضمن تشکر از سرکار خانم کرمی، مدیریت سایت و سایر همکاران گروه وکلای جاودان، که این مصاحبه را ترتیب داده اند؛ اینجانب محمدتقی اشرف زاده، دارای مدرک کارشناسی حقوق قضائی در اوائل انقلاب، بعنوان دادیار دادگاه انقلاب خدمت و سپس در کلیه پست های ستادی دادگستری، قبول مسئولیت و فعالیت نمودم. همچنین عضو هیئت بازسازی دادگستری ها گردیدم. با شروع جنگ تحمیلی، مسئولیت جبهه و جنگ را پذیرفته و 5سال مسئولیت فوق را برعهده داشتم؛ که بعد از عملیات والفجر 5 در شهر فاو عراق مصدوم شدم و منجر به دوبار عمل جراحی وسیع با وسیله گذاری در مهره های کمری شدم. ولی با وصف این، یکبار نیز به بنیاد جهت استفاده از مزایای جانبازی مراجعه ننموده ام. پس از بازنشستگی، به کسوت وکالت درآمدم. با کانون قزوین و تهران همکاری داشته و در دو دوره اخیر 26 و 27 عضو کمیسیون تسخیری بوده و به اتفاق همکاران محترم، صمیمانه با دادگاههای کیفری استان نیز همکاری داشته ایم. درحال حاضر، عضو هیئت امنای گروه وکلای ایران زمین هستم. ضمنا" تحقیقاتی عملی در زمینه ورشکستگی درشرکت های سهامی خاص و تصفیه شرکتها و علل و عوامل طلاق انجام داده و مقالاتی را نیز برشته تحریر درآورده ام.
2- مهمترین نقیصه موجود در مدیریت کانون را در کجا می دانید و اگر به عضویت هیات مدیره کانون انتخاب شوید اولین اقدامی را که برای حفظ شان و جایگاه وکیل دادگستری انجام خواهید داد چیست؟
واما؛ راجع به مدیریت در کانون: مهمترین نقیصه در مدیریت کانون در دوره های اخیر، به نظر می رسد که ناشی از عدم هماهنگی یا همسوئی مدیران و انتخاب شدن اعضای هیئت مدیره، از تشکل های مختلف و غیر یک دست می باشد. ممکن است در بادی امر، برای بسیاری از همکاران این پاسخ قانع کننده نباشد؛ ولی با تأمل بیشتر و دوراندیشی، باید دریابند، نتیجه غیر از این نخواهد بود که، تشکلهای موجود در صورت نزدیکی عقایدشان به همدیگر، با هم ائتلاف نمایند و از کثرت تشکلها بکاهند و بجای آ نها، تشکلهائی با ویژه گیهای خاص و اهدافی والاتر و مترقیانه که منجر به تعالی و ارتقاء شأن و جایگاه و منزلت وکیل و وکالت گردد، تشکیل شود و موقع رأی گیری نیز، به برنامه کارشناسی شده تشکلها رأی داده شود. درچنین شرایطی است که تعامل ها نیز با خارج از بدنه کانون و قوای دیگر و مسئولین طراز اول مملکت حساب شده و درحد قابل قبول مقامات بوده و به سرعت در فرهنگ وکالت در کشور تأثیرگذاری خود را شروع خواهد کرد، و شاید در فاصله کمتر از یکسال همه چیز به حالت قابل قبول یا استاندارد برگردد. اولین اقدام من، در صورت همراهی سایرین، تلاش در تعریف و تشکیل چنین تشکلهایی بصورت شفاف و سپس تصویب آنها و آئین نامه های اجرائیشان خواهد بود.
3-کانون وکلا چگونه می تواند در زمینه ارتقاء شان و منزلت اجتماعی وکلا ایفای نقش نماید؟
واما مدیران کانون ما، بدون تعارف و یا طرفداری، در هر دوره از بهترین مدیران بوده و از نخبگان فرهیختگان بشمار می روند. اعم از دوران سرپرستی یا بعد از آن، باید عقب گردی نموده و اعمال خودمان را نظاره نمائیم. درست است همکاران ما تمایل آنچنانی در مشارکت با انتخابات کانون بعمل نیاورده اند؛ و درصد شرکت کنندگان، هرگز قانع کننده نبوده و کم بوده است؛ اما باید بپذیریم همان درصد اندک همکاران، اقدام به انتخاب نموده اند، و شکی در اصلح بودن اعضای هیئت مدیره یا مدیریت کانون نیست. فقط تشتت آراء هیئت مدیره کار را برای مدیریت سخت نموده و از پیشرفت قابل قبول و یا غیر قابل انتقاد آن، ممانعت نموده است. قطعا" اولین اقدام با اعتقاد فوق، می تواند تعریف کامل از تشکل هائی باشد که جامع و مانع باشند؛ و در اولین فرصت یا اسرع وقت به تصویب هیئت مدیره برسد؛ تا با مدیریت گروهی همسو و هم مرام در کانون بتوان پیشرفت قابل قبول عامه همکاران را بدست آورد؛ که در صورت عدم توفیق، قطعا"در دوره های بعد تشکل یا گروه ارجح تری این مهم را بانجام خواهد رساند.
4-همانگونه که اطلاع دارید اکثریت غالب مقررات ضد استقلال و چالشهای بوجود آمده بین قوه قضائیه با کانون، در دوره هیات مدیره های انتخابی کانون بوده است. علت اصلی این موضوع را چه می دانید؟ و چه رابطه ای بین عدم اعتماد متقابل مدیران انتخابی کانون و قوه قضائیه با اینگونه مواضع و مقررات وجود دارد؟
اکثر چالش های ایجاد شده بین کانون و قوه قضائیه در زمان هیئت مدیره های انتخابی کانون بوده را همه قبول داریم که جزئی از وقایع تاریخ ما ثبت و ضبط گردیده است. منتهی باز مقداری از آن به نظر می رسد مثل خود خیلی از مسائل دیگر، اتفاقی رخ داده است. مقداری هم در اثر عدم سیاست گذاری صحیح و عدم تعامل با قوه قضائیه بوده است؛ که ناشی از یکدست نبودن اعضاء محترم هیئت مدیره می باشد. عدم اعتماد متقابل مدیران انتخابی و قوه قضائیه نیز دقیقا" ناشی از عدم تعامل صحیح و مثبت بین آنان بوده است. بدیهی است؛ مسئولین قوه قضائیه با کانون عداوت شخصی ندارند. چه بسا در صورت بررسی، اغلب بین مسئولین این دو نهاد نسبت های فامیلی نیز موجود بوده است. ولی تعامل و سیاست گذاری کانون، بایستی به موقع، مقداری هوشیارانه تر و جدی تر می شد که بعمل نیامده است.
5- جایگاه فعلی وکلا در نزد افکار عمومی را تا چه اندازه متاثر از عملکرد همکاران خود می دانید و مهمترین عامل رشد و ارتقاء اجتماعی وکلا را در چه می دانید؟
درخصوص عملکرد همکاران که اثرگذار در جایگاه فعلی وکلا نزد افکارعمومی است، باید بگویم پرواضح است که انتخاب شدگان هیئت مدیره از صلحاء فرهیختگان بوده اند؛ که قطعا" در تعالی شأن و جایگاه وکلا، اثر بسزائی داشته و خواهد داشت. اما ایراد کار به جائی دیگر بر می گردد. آن هم خلاصه باید گفت: کارکرد رسانه ها، خصوصا" سازمان صدا و سیماست؛ که در مورد سازمان مردم نهادی چون وکالت دادگستری لازم و ضروری است که آموزش لازم باید به جامعه و مردم داده شود. جالب توجه است دیروز بتاریخ یکشنبه 1392/12/11 رئیس دادگستری یکی از استان ها، احتمالا" در خراسان، آماری داده و ضمن سخنرانی، قاضی و وکیل را طبق اصل معروف به دوبال فرشته تشبیه نموده، در پایان صراحتا" اظهار نموده حدود نود و اندی درصد از پرونده ها، فاقد وکیل بوده است. بمعنی روشن تر در بیش از 90% پرونده ها فرشته عدالت فاقد یکی از بالهای خود بوده است.
6-باتوجه به اینکه، برخلاف دیگر سازمانهای مردم نهاد، کانون وکلا بموجب قانون تشکیل شده و اراده اعضای آن در ایجاد یا انحلال آن مدخلیتی ندارد، اطلاق عنوان سازمان مردم نهاد، به این کانون را تا چه اندازه دقیق می دانید؟
تمامی سازمانها ی مردم نهاد نیز بایستی به نوعی محمل قانونی داشته باشند. البته قانون مربوط به کانون وکلا، سابقه دیرینه یکصد ساله دارد و در تمام کشورهای دنیا، خصوصا"منطقه، شناخته شده است. و بنام کانون وکلاء مستقل نامیده می شود. حال تعویض غیر محتوائی نام آن، چه دلیل می تواند داشته باشد؟ و چه دردی را دوا خواهد نمود؟ به نظر می رسد، این تغییر نام، کار عبثی خواهد بود و هیچ دقتی را همراه نخواهد داشت.
7-رئوس برنامه هایی که برای رشد و پویایی جامعه وکالت و حفظ استقلال کانون درنظر دارید بیان فرمایید؟
رئوس برنامه هایم پس از سالیان سال بررسی و مطالعه، علاوه بر نحوه شکل گیری و مدیریت تشکل ها، غیر از مدیریت مشارکتی، راه بجائی نخواهد برد؛ و آن هم در سایه همین تشکل هائی است که خیلی حسابگرانه، مطالبات وکلا را مورد درخواست قرارداده و بعد طبق فرمول های جدید و نوگرایانه بمرحله عمل برسانند.
8-برخی معتقدند، فلسفه وجودی بسیاری از تشکلهای صنفی موجود در کانون، دسترسی به قدرت است و نگاه تشکیل دهندگان آنها معطوف به هیات مدیره کانون است. این انگیزه را تا چه حد منطقی می دانید و اگر قرار بر جایگزینی محور دیگری برای کاستن از تعداد و اتحاد آنها باشد، چه معیاری قابل توصیه است؟
معتقد بودن به موضوعی، از خصوصیات جوامع دموکراتیک است. ولی چنانچه تشکل ها فقط با نیت دسترسی به قدرت یا هیئت مدیره تشکیل گردند، راه به جائی نخواهند برد. منطقی هم نمی باشد. ولی، اغلب آنها انگیزه های خود را در اساسنامه قید نموده اند. واینکه اعضاء هیئت مدیره از غیر تشکل ها تعیین گردد نیز، دارای منطق نیست. معیار قابل توصیه، تجمع اغلب همکاران توانمند و همفکر در یک تشکل می باشد. وقتی همفکری و یک دستی وجود دارد، دلیل ندارد بصورت قارچ گونه تشکل ایجاد نموده و فعالیت ها را پراکنده نمود. پراکندگی هیچ سودی در بر نخواهد داشت. بلکه اتحاد است که ممکن است در وضع موجود منتهی به نتایج مثبت و سازنده گردد.
9-نحوه تعامل کانون وکلا با نهادهای حکومتی و قوای سه گانه باید چگونه باشد؟
نحوه تعامل کانون وکلا باکلیه قوای مملکتی حتما" باید با حسن نیت کامل و درجهت سازندگی و از باب جذب همدیگر باشد. آن هم پس از بوجود آمدن شرایط از پیش گفته شده در کانون، و الا با بودن اختلاف نظر در کانون، راه بجائی نخواهد برد. در نهادهای حکومتی و قوای سه گانه، همان کسانی مشغول بکار هستند که برادر، فرزند یا پدر یا عمویشان عضو کانون وکلا می باشد. بنابراین؛ آنها کانون را جدا از خود یا بالعکس که نمی دانند. همه مال یک کشور هستیم که خوشبختانه استقلال اولین شعار سر داده شده آن بوده است. کانون وکلا نیز غیراز استقلال، چیز دیگری مطالبه نکرده است.
10-چه وجه تمایزی بین شعار استقلال – بعنوان اولین شعار ملت ایران – با استقلال مورد نظر کانون وکلا می توان قائل شد؟
البته این استقلال با آن استقلال وجوه تمایز زیادی دارد. گرچه دارای وجوه مشترک نیز بوده باشند. استقلال توام با آزادی، بعلاوه جمهوری اسلامی ایران، ویژه گی منحصر به فرد دارد. ولی استقلال مورد نظر، در کانون وکلاء فقط عدم وابستگی به دولت را با خود یدک می کشد. استقلال، اولین شعار ملت ایران، جنبه رهائی و آزادگی از بندگی و بردگی را در خود نهفته دارد. ولی استقلال کانون، نوعی تعیین خطوط سیاسی در داخل نظام بشمار می رود. به خاطر استقلال اولی، جانفشانی لازم است ولی به خاطر دومی باید تدبیر بکار برد.
11-باتوجه به درپیش بودن تصویب لایحه جامع وکالت دادگستری، چنانچه می دانید برخی از همکاران را عقیده بر این است که وکلای دادگستری و کانون وکلا باید از هرگونه مداخله و ایفای نقش در تدوین و تصویب آن احتراز نمایند تا نقایص احتمالی آن به حساب وکلا نوشته نشود. این عقیده را تا چه اندازه در راستای حفظ استقلال کانون موثر می دانید؟
برای اینکه شائبه انگ سیاسی خوردن یا طرفدار فلان... بودن بلافاصله بر پیشانی حک نشود، باید عرض کرد، همه، خصوصا"همکاران، از تاریخچه کامل همین قضیه اطلاع کامل دارند و فریادهای روزانه بعضی را مبنی بر پرهیز از سیاسی کاری کانون، بگوش خود دارند. آنان که دارای چنین اعتقادی هستند، عافیت طلبانی می باشند که وکالت رابخاطر شغل بودن آن می خواهند و شعار بعضی از همکاران را که برای استمرار و استقرار استقلال کانون وکلای 61ساله، حاضر به هر نوع فداکاری هستند را نمی توانند استماع نمایند که اعتقادی غیرقابل دفاع و مبتنی بر هیچ است و هیچ تأ ثیری هم نمی تواند داشته باشد.
12-یکی از دل مشغولی های وکلا این است که در زمان انتخابات هیات مدیره شعارهای زیبایی از طرف نامزدها داده می شود. اما غالبا بعداز انتخابات، به این بهانه که وعده های داده شده در هیات مدیره رای نمی آورد به فراموشی سپرده می شوند و از اجرای آنها خبری نیست. شما چه ضمانت اجرایی برای عملی شدن شعارهای انتخاباتی خود درنظر گرفته اید؟
دل مشغولیهای همکاران راجع به وعده های کاندیداها را قبلا" نیز توضیح داده ام، خودم اصلا" اهل شعار نیستم و شعار دادن و عمل نکردن به آ نرا، توهین به شعور خود و رأی دهنده می دانم. این از شأن قشر فرهیخته وکیل بدور است. ضامن اجرای هر کس عملکرد اوست که موقع عمل مشخص خواهد شد.
13- نقش و جایگاه کدامیک از نهادها و کمیسیون های کانون را در جهت حفظ حقوق و تضمین جایگاه وکلای دادگستری موثرتر می دانید؟
در رابطه با نقش کمیسیون ها، باید عرض کنم که کمیسیون ها را باید بنوعی در خط طولی رابطه بین همکاران هیئت مدیره با کانون دید. اصولا" کلیه همکاران و به تبع آنها، اعضای کمیسیون ها، تماما"باید درجهت حفظ حقوق خود و تضمین جایگاهشان مطالبه گر باشند. حق گرفتنی است نه دادنی، پس مطالبه گری باید جزء خصایص اصلی وکلای محترم و همکاران عزیز باشد. فقط شاید درصورت جدیت و ارائه صحیح خدمات و برنامه ریزی درست، کمیسیون بین الملل، شاید بتواند موثر باشد.
14- تا چه اندازه با تشکلهای صنفی موجود در کانون وکلا آشنا هستید؟ ارزیابی خود را از عملکرد گذشته این تشکلها در جهت ارتقاء جایگاه نهاد وکالت در جامعه، حفظ استقلال و نظارت بر مدیریت کانون داشته اند بیان فرمایید.
تشکل های صنفی موجود در کانون تاکنون بلحاظ عدم هماهنگی و هم اینکه هر کدام رویه و روش خاص خود را داشته اند، بعلاوه سیاست زدگی، نتوانسته اند در سیاست های کلان کانون اثرگذار باشند. همین است که تاکنون با مطرح بودن لایحه جامع وکالت معروف، نتوانسته اند به توفیقی برسند که ملاحظه می فرمائید همچنان دغدغه اصلی اغلب همکاران فهیم است. درچند مورد توفیقات حاصل شده و حذف بعض مواد موثر لایحه مذکور از وجود همکارانی که دارای موقعیتی یا نفوذی بوده اند، استفاده گردیده است. که همکاران آن بزرگواران را می شناسند و خود را به تک تک آنان مدیون می دانند. زحمات جناب آقایان دکترافتخار، فرض پور و باقری قابل تقدیر و فراموش نشدنی است. ولی از اینکه برنامه های از پیش تعیین و کارشناسی شده کانون، در اثر ابتکار تشکلها و پیشنهاد وجود آنها، موجب ارتقاء جایگاه نهاد وکالت گردد را، اینجانب بی خبر بوده ام ...
منبع : جاودان