بررسی تطبیقی حقوق خانواده

نسیم السادات محبوبی‌شریعت‌پناهی -دانشجوی دکترای مطالعات زنان

بررسی تطبیقی حقوق خانواده
نویسنده: دکتر ابوالقاسم گرجی و همکاران
انتشارات دانشگاه تهران؛ 1392
کتاب «بررسی تطبیقی حقوق خانواده» مشتمل بر چهار فصل است. گرجی و همکاران او به عنوان نویسندگان کتاب در فصل اول آن، به بررسی حقوقی ازدواج در قوانین جمهوری اسلامی ایران پرداخته‌اند. در این فصل، مبحث اول به شرایط حقوقی خواستگاری و نامزدی و مبحث دوم آن به شروط ضمن عقد ازدواج اختصاص دارد که این بحث اعم از شروط مندرج در عقدنامه و سایر شروط بنایی و شروط صفت در ازدواج است.
در مبحث سوم، اهلیت زوجین برای ازدواج و تحقق سن بلوغ، ولایت پدر و جد پدری در ازدواج کودک و ... مورد بحث قرار گرفته و در مبحث چهارم؛ تعدد زوجات و ادله فقهی در این امر، شرایط و محدودیت‌ها و نیز راه‌های پیشگیری از سوءاستفاده از تعدد زوجات بررسی شده است.
گرجی در مبحث پنجم ازدواج مسلمان با نامسلمان و ازدواج با خارجیان، را تحت عناوین سه گفتار ازدواج مرد مسلمان با زن نامسلمان، ازدواج زن مسلمان با مرد نامسلمان و ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی و برعکس مطرح کرده است.
ازدواج موقت، عنوان مبحث ششم است که در آن در چهار گفتار دلایل فقهی و حقوقی، سوءاستفاده از ازدواج موقت و مشکلات نظری و عملی آن، راه‌های پیشگیری از سوءاستفاده، انحلال نکاح موقت و اثر عسر و حرج در آن، مورد توجه قرار گرفته است.
در مبحث هفتم روابط شخصی زن و شوهر، در سه گفتار تکالیف مشترک زوجین، ریاست شوهر بر خانواده، تابعیت زن شوهردار و در مبحث هشتم، یعنی روابط مالی زن و شوهر، در چهار گفتار نفقه زن، اجرت‌المثل، مهر و ارث زن و شوهر مطرح شده‌اند.
فصل دوم با عنوان فسخ نکاح به شرایط فسخ مانند عیوب موجب فسخ نکاح، عیوب نکاح از دیدگاه قانون مدنی و فقه امامیه، عیوب نکاح از دیدگاه فقه عامه و حقوق کشورهای اسلامی، حصری‌بودن موارد فسخ نکاح، خیار تدلیس در حقوق ایران، خیار تخلف از وصف، پیشرفت علم پزشکی و امکان درمان بیماری‌های صعب العلاج پرداخته است.
گرجی و نویسندگان دیگر، در فصل سوم طلاق، مروری بر تحولات قانون‌گذاری در حقوق ایران، طلاق به اراده‌ مرد و محدودیت‌های آن، طلاق به درخواست زن، بررسی قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق و طلاق به حکم دادگاه و باین یا رجعی‌بودن آن را مورد توجه قرار داده‌اند.
در نهایت در فصل چهارم، روابط پدر و مادر و اولاد آنان، و به‌تبع آن نسب نامشروع و آثار آن، نسب ناشی از تلقیح مصنوعی و انتقال جنین، حضانت و مسایل مربوط به آن و ولات قهری مورد بررسی قرار گرفته شده است.
کتاب بررسی تطبیقی حقوق خانواده، در سال 1392، و در چاپ سوم، توسط انتشارات دانشگاه تهران و به قیمت 220000 ریال به چاپ رسیده است.
*