اختصاصی سپهر عدالت
**محمد انصاری عربانی**
(وکیل دادگستری
درماده ۱۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری سابق مقرر شده بود:
"...اگر شخصی از متهم کفالت نموده یا برای او وثیقه سپرده و متهم در موقعی که حضور او لازم بوده حاضر نشده به کفیل یا وثیقه گذار اخطار می شود ظرف بیست روز متهم را تسلیم نماید.درصورت عدم تسلیم و ابلاغ واقعی اخطاریه به دستور رییس حوزه قضایی،وجه الکفاله اخذ و وثیقه ضبط خواهد شد."
درخصوص این مورد که اگر وثیقه گذار و یا کفیل بعد از ابلاغ اخطاریه موضوع ماده فوق ،فوت کنند ،در دوفرض ذیل ،چندین نظریه مشورتی اداره حقوقی صادر و رویه های مختلفی بوجود آمد :
فرض اول) فوت، قبل از اخطاریه تسلیم متهم واقع می شد، که در اینصورت،قرار کفالت و وثیقه پاربرجا و اخطاریه باید به ورثه ابلاغ ، که متهم را ظرف بیست روز تسلیم نمایند در غیر اینصورت، نسبت به وجه الکفاله و مال مورد وثیقه حسب مورد دستور اخذ یا ضبط صادر میگردید.
فرض دوم) کفیل و وثیقه گذار بعد از انقضاء بیست روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه فوت میکردند ،که در این صورت وجه الکفاله از کفیل اخذ و نسبت به ضبط وثیقه نیز اقدام می شد.
باتصویب قانون آیین دادرسی کیفری(جدید)
به موجب ماده ۲۳۴ این قانون در خصوص فوت کفیل یا وثیقه گذار مقرر شده:
"درصورت فوت کفیل یا وثیقه گذار،قرار قبولی کفالت یا وثیقه منتفی است و متهم حسب مورد باید نسبت به معرفی کفیل یا ایداع وثیقه جدید اقدام کند،مگر آنکه دستور اخذ وجه الکفاله یا ضبط وثیقه صادر شده باشد."
نتایجی که از این ماده می توان استنباط نمود:
۱-اگر قبل یا بعد از صدور اخطاریه تسلیم متهم، کفیل یا وثیقه گذار،فوت کنند وفق این ماده قرار کفالت و وثیقه منتفی می شود.
۲-فوت کفیل و وثیقه گذار به صرف انقضاء یکماه از تاریخ ابلاغ اخطاریه تسلیم متهم تا قبل از صدور دستور دادستان ،موجب اخذ وجه الکفاله یا ضبط وثیقه نخواهد شد.
۳-اگر دستور اخذ وجه الکفاله یا ضبط وثیقه وفق ماده ۲۳۰ قانون (جدید)توسط دادستان صادر شده باشد و در این مقطع زمانی، کفیل یا وثیقه گذار فوت کند،دستور یادشده، بدون صدور اجراییه و مطابق قانون اجرای احکام مدنی اجراء می شود .البته در مورد اخیر وراث کفیل یا وثیقه گذار می توانند به استناد بندهای ماده ۲۳۵ قانون یادشده به دستور دادستان ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به مورث خود و به شرط منقضی نشدن مهلت اشاره شده، اعتراض کنند.
۴- درصورت رد اعتراض وراث و یا انقضاء ده روز از تاریخ ابلاغ به مورث و قطعیت دستور دادستان؛ وراث می توانند وفق ماده ۲۳۶ این قانون ،تا قبل از اتمام عملیات اجرایی (وفق قانون اجرای احکام مدنی) متهم را در مرجع قضائی حاضر کنند که در اینصورت دادستان صرفا دستور اخذ وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه'تا'
یک چهارم از وجه مندرج در قرار را صادر می کند
که باتوجه به کاربرد کلمه "تا"در این ماده،دادستان می تواند پایین ترین میزان از قرار صادره را برای اخذ وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه انتخاب نماید.) <A href="https://telegram.me/sepehredalat">https://telegram.me/sepehredalat</A>