نظریات مشورتی ( بخش چهارم ) - در وکالت های تسخیری

1- انجام وکالت تسخیری در غیر محل اشتغال وکیل
سوال : 1- چنانچه وکیل دادگستری در یکی از شهرستان های استانی دفتر وکالت داشته باشد و از طرف محاکم شهرستان دیگری از همان استان و یا استان مجاور که وکیل دادگستری در حوزه آن فعالیت نداشته باشد به عنوان وکیل تسخیری در پرونده ای دعوت به عمل آید ، آیا وکیل مزبور موظف به انجام وکالت تسخیری هست یا خیر ؟
2- در صورتی که جواب مثبت باشد هزینه مربوط به ایاب و ذهاب و اقامت و هزینه سفر به عهده چه کسی است و چکونه تامین می شود ؟
جواب : در مورد بند اول به لحاظ همکاری با قوه قضاییه و به لحاظ نبودن وکیل در محل ، وکلای محترم دادگستری مقتضی است مساعدت و همکاری لازم به عمل آورند .
در مورد بند دوم در ارتباط با هزینه ایاب و ذهاب ، اقامت و هزینه سفر به آیین نامه اجرایی ماده 10 قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا و کارگشایان منتشره در شماره 14769 مورخ 23/8/74 روزنامه رسمی مراجعه شود .

2- هزینه سفر و اقامت وکیل تسخیری در خارج از محل اقامت خود
( نظریه شماره 22113 . ک .ق مورخ 26/11/1381 کمیسیون امور حقوقی )
سوال: در صورت اعطای وکالت تسخیری در مناطق خارج از محل اقامت وکلا و عدم تهیه وسیله نقلیه و بیتوته توسط دادگستری وکلا چه تکلیفی دارند ؟
جواب _ در مورد وکالت های تسخیری ، معافیت موکل از پرداخت حق الوکاله ملازمه با معافیت وی از پرداخت هزینه سفر و اقامت ندارد ، بنابراین پرداخت هزینه سفر و اقامت در مورد بحث به عهده موکل خواهد بود و در صورت تعذر موکل از پرداخت هزینه های مذکور ، تادیه آن از محل اعتبار موضوع ماده 10 قانون تشکیل صندوق تعاون ، به عمل خواهد آمد .

3- انجام وکالت تسخیری در غیر محل اشتغال وکیل
وکلای محترم شهرستان خرم آباد لرستان
با سلام ، عطف به نامه وارده شماره 7980 مورخ 12/5/81 بدین وسیله به اطلاع می رساند : موضوع در کمیسیون تخصصی امور حقوقی این کانون مطرح و به شرح آتی اظهار نظر گردید :
سوال: در صورت اعطای وکالت تسخیری در مناطق خارج از محل اقامت وکلا و عدم تهیه وسیله نقلیه و بیتوته توسط دادگستری وکلا چه تکلیفی دارند ؟
جواب : در مورد وکالت های تسخیری ، معافیت موکل از پرداخت حق الوکاله ملازمه با معافیت وی از پرداخت هزینه سفر و اقامت ندارد ، بنابراین پرداخت هزینه سفر و اقامت در مورد بحث به عهده موکل خواهد بود و در صورت تعذر موکل از پرداخت هزینه های مذکور ، تادیه آن از محل اعتبار موضوع ماده 10 قانون تشکیل صندوق تعاون ، به عمل خواهد آمد .
سوال : در مورد اعطای وکالت تسخیری از طرف محاکم استان های هم جوار غیر نزدیک ، وظیفه وکلا چیست ؟
جواب : با توجه به ماده 186 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری که به موجب آن ، دادگاه ها وکیل تسخیری را از بین وکلای حوزه قضایی و در صورت عدم امکان از نزدیک ترین حوزه مجاور تعیین خواهند نمود ، چنانچه انتخاب وکیل تسخیری از نزدیک ترین حوزه ممکن نباشد ، مراتب به دادگاه اعلام شود تا درخصوص مورد تصمیم قانونی اتخاذ نماید .
4- انجام وکالت تسخیری در غیر محل اشتغال وکیل
در خصوص استعلام آقای دادرس شعبه دهم دادگاه کیفری یک ساری دائر بر اینکه آیا می توان از وجود وکلای شهرستان های مجاور به عنوان وکیل تسخیری در آن دادگاه استفاده کرد ، با بررسی جهات امر به اکثریت این نظر اتخاذ گردید :
ارجاع کار وکالت تسخیری از سوی دادگاه های یک حوزه به وکلای شاغل در حوزه دیگر با این اشکال مواجه است که تعداد وکلای هر حوزه به تناسب نیازهای همان حوزه تعیین می گردد و برای آنها پروانه وکالت برای همان حوزه صدور می  یابد . بنابر این ، با وجود آنکه در صورت ارجاع کار از سوی موکل مانعی برای قبول وکالت از جانب آنها برای حوزه های دیگر نیست ، چون انتخاب آنها به عنوان وکیل تسخیری از سوی دادگاه های خارج از حوزه  اشتغال آنها ، آنان را طبق ماده 31 قانون وکالت مصوب 25 بهمن  ماه 1315 مکلف می سازد در دادگاه های خارج از حوزه خود به وکالت بپردازد ، ایجاد چنین تکلیفی جائز نیست .
دکتر محمود سلجوقی – دکتر امیر حسین فخاری
به نظر اینجانب : در الزام وکیل شهرستان دیگر برای انجام وکالت تسخیری مجوزی و در انجام این وکالت با رضایت خود او ، منعی قانونی به نظر نمی رسد . زیرا در ارجاع وکالت تسخیری با رضایت خود ایشان ، تکلیف غیر مجازی نیست .
دکتر مهدی شهیدی
5- عدم حضور وکیل تسخیری در دادگاه
( نظریه اداره حقوقی دادگستری به نقل از شماره 151 هفته دادگتری )
مساله : به موجب تبصره ذیل ماده 31 از قانون وکالت ، وکلای دادگستری مکلف شده اند در صورت ارجاع محکمه ، وکالت تسخیری در امور جزایی راقبول نمایند . حال در صورت عدم حضور وکیل انتخابی در محکمه و عدم ارسال لایحه و لزوم حضور وکیل ، دادگاه چه تکلیفی خواهد داشت ؟ آیا دادگاه بایستی مجدداً به همان وکیل اخطار نماید و یا وکیل دیگر انتخاب کند و در فرض نخستین در صورت عدم حضور مجدد وکیل چه اقدام قانونی باید معمول شود و آیا مفاد ماده 314 قانون آیین دادرسی کیفری در موردی نیز که وکیل تسخیری حاضر نشده باشد مصداق پیدا می کند یا ماده مزبور ناظر به موردی است که متهم شخصاً انتخاب وکیل کرده است ؟
پاسخ و نظر مشورتی اداره حقوقی در مورد سوال فوق که به تاریخ 29/5/1354 اعلام شده از این قرار است :
هرگاه وکیل تسخیری متهم یا به عبارت دیگر وکیل انخابی دادگاه برای متهم در امر جنحه ، در موعد رسیدگی دادگاه حاضر نشود و لایحه دفاعیه هم نفرستد ، به تکلیف مقرر در ماده 31 قانون وکالت و سایر مقررات مربوط به وکالت دادگستری عمل ننموده و دادگاه جنحه بنا به مستنبط از مندرجات ماده 309 اصلاحی قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1337 به لحاظ بقای لزوم دخالت و دفاع وکیل ، می بایست وکیل تسخیری دیگری معین نموده و تخلف وکیل قبلی را به کانون وکلا اعلام نماید .
ضمناً مقررات ماده 314 قانون اخیرالذکر ، راجع است به موردی که متهم شخصاً یک یا دو و یا سه وکیل انتخاب می نماید و به موردی که دادگاه برای متهم وکیل تسخیری تعیین می کند مرتبط نمی باشد و مقررات تبصره این ماده حکم مستقل و جداگانه ای است .

6- حدود اختیارات وکیل تسخیری
( نظریه مورخ 6/7/1374 کمیسیون استفتائات کانون وکلای دادگستری )
با توجه به اینکه  اصولاً حدود اختیارات وکیل باید چه در وکالتنامه و چه در متن مربوط به تعیین وکیل تسخیری تصریح گردد و مطابق مقررات وکالت وجود اختیار مراجعه به مراجع قضایی بالاتر باید در وکالتنامه  مورد تصریح قرار گیرد ، داشتن تکلیف و اختیار تقاضای تجدید نظر از حکم صادره از مرجع تالی مستلزم تصریح به این اختیار و تکلیف می باشد و در صورت عدم تصریح نمی توان وکیل تسخیری را مکلف و صاحب اختیار برای تقاضای تجدید نظر دانست
دکتر مهدی شهیدی – دکتر امیر حسین فخاری 

7- نحوه دخالت وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی
( نظریه اداره حقوقی قوه قضاییه به شماره 7/7 مورخ 5/1/1380 )
طبق مصوبه 11/7/1370 مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص انتخاب وکیل توسط اصحاب دعوی کلیه دادگاه ها ملزم به پذیرش وکیل خواهند بود . النهایه در مرحله تحقیقات مقدماتی با توجه به ماده 128 ق.آ. ک 1378وکیل حق مداخله در امر تحقیق را نداشته و فقط پس از خاتمه تحقیقات چنانچه وکیل مطالبی را برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قوانین داشته باشد به قاضی اعلام تا در صورتجلسه قید شود .

8- صدور حکم حضوری با حضور وکیل تسخیری و فراری بودن متهم
( نظریه اداره حقوقی قوه قضاییه به شماره 3020/7 مورخ 1/5/1380 )
چون بر اساس تبصره ماده 186 ق.آ . ک  1378 برای قاتل فراری باید وکیل تسخیری تعیین شود و چون وکیل در جلسات محاکمات شرکت می کند ، لذا محاکمه و اتخاذ تصمیم نسبت به چنین شخصی فاقد منع قانونی است . با شرکت وکیل در جلسات دادرسی ، حکم صادره حضوری محسوب می شود نه غیابی .
 

برگرفته از کتاب وکالت نوشته دکتر نصرالله قهرمانی و ابراهیم یوسفی محله (چاپ سوم)