نويسنده: سيدمحمد قاري سيدفاطمي
رونالد دوركين، فيلسوف حقوق شهير امريكايي در سال 1931 متولد شد و در چهاردهم فوريه امسال در سن 81 سالگي دار دنيا را وداع گفت. دوركين يكي از بزرگ ترين - و به عقيده برخي مهم ترين- فيلسوفان حقوق در سنت فكري امريكايي - انگليسي است. رونالد دوركين پرچمدار معاصر حقوق بشر برابري گرا در مقابل ليبراليسم سودانگار در سنت فكري امريكايي- انگليسي است. سنتي كه فلسفه تحليلي جريان غالب فلسفيدن در آن است. دوركين همان طور كه در مقدمه كتاب «جدي گرفتن حق ها» تصريح مي كند، خودش را ليبرالي حقوق بشري مي داند. اين كتاب مجموعه مقالاتي است كه دوركين جمع آوري و ويرايش كرده است و در ابتدايش نيز مقدمه يي دارد كه در آن مي گويد كه زماني اين كار را انجام داده كه نزاع عميق سياسي درباره ماهيت و كاركرد حقوق وجود داشته است. در اين دوره در امريكا و كشورهاي انگليسي زبان ليبراليسم كه در واقع تابلوي بيشتر سياست ورزان بوده است، تا حدود زيادي جذابيت خودش را از دست داده بود. مي توان گفت ليبراليسم در يك دوران گذار بوده است. در چنين وضعيت فكري و چنين زمانه يي است كه دوركين نظريه حقوقي خودش را براي احياي مجدد ليبراليسم مطرح مي كند و در همين كتاب «حق ها را جدي گيريم» است كه به صراحت نظريه حقوقي خودش را ليبرال مي داند و در عين حال نظريه حقوقي غالب سنت امريكايي- انگليسي -كه نظريه حقوقي حاكم مي خواندش- را به چالش مي كشد. به طور خلاصه دوركين به جنگ نظريه حقوقي حاكمي مي رود كه در ساحت تحليل مفهومي پوزتيويسم حقوقي پرچمدار آن است و در ساحت تجويزي فايده گرايي. مي شود پوزيتيويسم گفت دوركين در حقيقت جنگ جرمي بنتام را به چالش كشيده چرا كه نظريه حقوي حاكم مورد انتقاد دوركين ريشه در فلسفه سياسي و حقوقي جرمي بنتام دارد. لذا دوركين براي احياي لبيراليزم اخلاقي دست به دامن حقوق بشر مي شود. در تفكر رونالد دوركين، ليبراليزم حقوق بشري جايگزين ليبراليزم صرفا فايده گراي بنتامي مي شود. دوركين بي ترديد دغدغه اخلاق و زيست اخلاقي آدميان و اخلاقيت نظام حقوقي داشت، اخلاقيتي كه تلاش داشت در چارچوب نظريه حق مدار آن را تبيين و عرضه دارد. اين ادعا كه دوركين از تاثيرگذارترين اخلاق گرايان معاصر بر حقوق و سياست سنت فكري امريكايي- انگليسي است ادعايي گزاف نيست.
روزنامه اعتماد، شماره 2623 به تاريخ 3/12/91، صفحه 12 (حقوق)