گروه قضايي،نفيسه صباغي- صحنه تاریخ پیوندی ناگسستنی با جرم داشته و خواهد داشت،پیوندی که گره آن را آدمیان میزنند،بهعبارتی گويا تا جامعه هست جرم هم هست اما اين امر توجيه مناسبي براي گسترش خشونت در جامعه نيست و مجازات مجرمان هم راهكار پيش بيني شده براي كنترل آمار جرم و جنايت در هر جامعه مدني است . مجازات و نحوه اجراي آن بسته به مسائل گوناگوني چون فرهنگ، شرايط اقتصادي و سياسي و همينطور جرمخيز بودن جوامع تعريف شده است. در اين وادي مجازات مجرمان در ملاءعام با هدف پيشگيري ازوقوع جرم و تنبيه مجرمان مدتي است كه بسيار در كشور ما رواج يافته است. از اعدام در ملاءعام گرفته آنهم در مراكز فرهنگي و ورزشي تا پوشاندن لباس زنانه قرمز بر تن مجرمان و گرداندن آنها در شهر. اگر واقعا مجازات اعدام و اجراي آن در ملاءعام موجب عبرت گرفتن ميشود، چرا آمار پروندههاي موجود در اين زمينه در قوه قضاييه بالاست و آيا با اين روش ميتوان به پايين آوردن آمار جرم و متنبه كردن افراد دست يافت؟ اگر قرار است اعدام در ملاءعام در كاهش جرم دخيل باشد چرا دوستان دو جواني كه سال گذشته با پخش فيلم زورگيریشان شهرتي بسيار يافتند و حكم دادگاه افساد فيالارض بودو اعدام در يك سحرگاه زمستاني نتيجه خشونتشان شد امروز با اقداماتي خشن تر در رابطه با زورگيري راهي زندان شدند. زماني كه اعدام در ملاءعام براي دوستان خلافكار خشونت بيشتر را به همراه دارد مابا اين كار جامعه را تنبيه كرده ايم يا مجرمان آينده را؟ بسياري از حقوقدانان با ديده ترديد به نتيجه اين گونه اقدامات نگاه ميكنند و معتقدند تجربه نشان داده كه مجازات بهخصوص اعدام در ملاءعام نتيجه اي جز رواج خشونت در جامعه نداشته و بيشتر تنبيه جامعه است تا مجرمان.
آماري از رواج يا كاهش خشونت با اجراي حكم اعدام نداريم
دكتر ناصر كاتوزيان در گفتوگو با «قانون» بابيان اين مطلب كه آمار درستي در مورد اينكه اين اعدامها خشونت را كاهش يا افزايش دادهاند در دست نداريم، تاكيد كرد: ولي ميتوان به صراحت اعلام كرد چون خشونت مانند امراض مسري در جامعه اپيدمي پيدا ميكند بايد شيوع آنرا در جامعه كمتر و كمتر كرد. پدر علم حقوق ايران در ادامه تصريح كرد: مجازات اعدام در خيلي از كشورها لغو شده ولي به نظر بنده به طور استثنايي مجازات اعدام ضرورت دارد ولي در بعضي از جرائم بايد اين مجازات حذف شود.
سقراط و مسيح به اتهام فساد عقيده محكوم به اعدام شدند اما امروز معلم اخلاقند
اين حقوقدان خاطر نشان كرد: براي نمونه در جرائم سياسي چون مسائل خيلي نظري است بارها گفتهايم سقراط و مسيح به اتهام فساد عقيده محكوم به اعدام شدند و در حال حاضر هر دوي آنها معلمان اخلاق بشريت هستند.
اين استاد دانشگاه تاكيد كرد: براي جرائمی كه جنبه عمومي دارند مجازاتي مانند اعدام غيرقابل جبران است و بايد لغو شود. بهتر است مجازات اعدام براي جانيان عادي براي كشورهايي مثل كشور ما كه در آن، بيكاري و هزاران عامل ديگر به گسترش خشونت دامن ميزند استفاده شود.
در صدور احكام اعدام نبايد زياده روي كرد
كاتوزيان با بيان اين مطلب كه مجازات حبس را بسياري از مجرمان خطرناك مجازات نميدانند، تصريح كرد: شايد حبس برايشان مجازات سبكي باشد و نگراني از اين بابت نداشته باشند اما در صدور احكام اعدام نبايدزياده روي كرد. حتي در قرآنكريم هم در آيهاي كه در مورد قصاص است در آخر آن آمده است كه در قتل اسراف و زيادهروي نكنيد. آدمكشي كار راحتي است. اولين سوالي كه در قيامت از مسلمانان ميشود راجع به خون مسلمين است كه بيهوده ريخته نشود.
اين حقوقدان تاكيد كرد: از آنجا كه در مسائل قضايي هميشه احتمال اشتباه وجود دارد نبايد اسراف و زيادهروي در مجازات اعدام داشته باشيم مگر وقتي جرم علني و جامعه متاثر شده باشد.
خشونت نبايد از حكومت اعمال شود
اين استاد دانشگاه در توضيح راهكارهاي كاهش جرم گفت: براي كاهش جرم و خشونت در جامعه بايد ريشهاي عمل كرد و نياز به برنامهريزي كلي داريم. خشونت نبايد از طرف حكومت اعمال شود چون اعمال خشونت از طرف حكومت باعث رواج آن در ميان مردم ميشود. رواج خشونت در جامعه ناامني را در بين افراد دامن ميزند و اين ناامني براي كشور ما كه يك كشور اسلامي است بسيار بد است. اميدواريم بتوانيم اين معضل را ريشهاي از بين برده و شاهد جامعهاي آرام و عاري از هرگونه تنش باشيم . كاتوزيان در پايان تاكيد كرد: تحقق جامعه اي آرام و بدور از خشونت امكانپذير نيست مگر اينكه دستاندركاران مملکت به حقوق مردم احترام بگذارند و حقوق افراد را رعايت كنند. براي نمونه بيكاري بايد از جامعه ما رخت بربندد تا مردم نيز به حقوق يكديگر احترام بگذارند.
روزنامه قانون 2/2/92