گفتگو از فراز فلکی و مرتضی شیخ الاسلامی
آقای نورالله عزیز محمدی رکورددار رسیدگی به پرونده های قتل در ایران است و بررسی بیش از چهار هزار پرونده قتل و صدور سه هزار حکم قصاص او را مرد اول پرونده های قتل در ایران کرده است. عزیز محمدی قاضی صادر کننده حکم مهمترین پرونده های یک دهه اخیر مانند قتل سریالی زنان در کرج، جنایت سعادت آباد و پل مدیریت و جنجالی ترین جنایت خانوادگی بوده است.
نورالله عزیز محمدی سال 1327 در تهران متولد شد و از سال 1350 زمانی که 23 سال داشت وارد دستگاه قضایی کشور شد. سال 46 وارد دانشگاه شد و لیسانس حقوق قضائی گرفت. وی زمانی که 26 ساله بود ازدواج کرد که حاصل ازدواجش چهار فرزند است. سابقه قضایی او 42 است . در طی این مدت درباره پرونده های مهمی حکم صادر کرده که آخرین پرونده ، جنایت خیابان گاندی است. او قبل از هر جسله دادگاه پرونده را به طور کامل مطالعه کرده و به راحتی تناقضات متهمان را در جلسه دادگاه مشخص می کند.
او قاضی جنجالی ترین پرونده های جنایی دهه گذشته در ایران است که حرف های بسیاری درباره آن پرونده ها دارد. درهمان سال های اول قضاوتش به پرونده قتل زن جوانی در شب اول عروسی اش رسیدگی کرد که با گذشت سال های زیاد هنوز خاطره آن جنایت را از یاد نبرده است.
او درحال حاضر با حکم قاضی دیوان عالی کشور مامور در دادگاه کیفری استان تهران و ریاست شعبه 71 این دادگاه را بر عهده دارد . ایشان در تاریخ 27/3/92 به کانون وکلا جهت سخنرانی دعوت شده بود که با وی گفتگویی داشتیم.
نقش نو - قبل از دادگاه های کیفری هم به پرونده های قتل رسیدگی می کردید؟
نورالله عزیز محمدی در طول خدمت قضایی اغلب در دادگاه هایی بوده ام که رسیدگی به پرونده های قتل در صلاحیت آنها بوده است. مثل دادگاه های جنایی قدیم، کیفری یک، دادگاه های عمومی و از سال 82 در دادگاه کیفری استان تهران هستم.
نقش نو - مسایل و مشکلات اقتصادی و تورم تاثیری بر تعدد جرم دارد؟
بله ارتباط مستقیم اکثر قتل ها انگیزه مالی و مواد مخدر است. زمینه قتل ها در حال حاضر فقر، بیکاری و معاملات ناشی از مواد مخدر است. هرچه تورم شدیدتر شود و فشار اقتصادی به خانواده ها افزایش یابد، جنایت بیشتر می شود. طی سالهای اخیر مواد مخدر صنعتی هم در وقوع قتل ها تاثیر داشته است.
نقش نو - تا به حال شده درجلسه دادگاه متوجه شوید قاتل فرد دیگری بوده و متهم بی گناه است؟
بله. چند پرونده رسیدگی کردیم که شخص معرفی شده قاتل نبوده و قتل را او مرتکب نشده بود که در جریان رسیدگی به موضوع پی بردیم. در پرونده هایی هم داشتیم که قاتل به ارتکاب قتل اصرار داشته اما به دلیل اینکه اقرار او با اوضاع احوال و صحنه قتل مطابقت نداشته، پرونده را برای تحقیقات بیشتر به دادسرا باز گرداندیم.
نقش نو - تا به حال شده از سوی متهمی پس از صدور حکم تهدید شوید؟
چون هیچگاه از مسیر حق و عدالت خارج نشده ام و تمام احکامی که صادر کرده ام جز واقعیت نبوده، موردی پیش نیامده که تهدید شوم حتی یک مورد تهدید تلفنی هم نداشته ام. امیدوارم تا زمانیکه دراین وظیفه هستم خداوند یاری کند به همین گونه باشد.
نقش نو - پرونده ای است که از دوران ابتدایی سالهای کارتان به عنوان خاطره ای همچنان درذهنتان باقی مانده باشد؟
درزمانی که بازپرس بودم یک شب قتل نوعروسی را به من اطلاع دادند. خودم را به محل قتل رساندم. نو عروسی در شب عروسی در رختخواب خفه شده بود. همسر او، خود را ناراحت نشان می داد. دربرخورد اول متوجه ظاهر سازی داماد جوان شدم. او در بازجویی ها گفت: زمانی که به دستشویی رفته بودم قاتل از پنجره وارد خانه شد و همسرش را به قتل رسانده است. او همچنین با طرح ادعاهایی قصد منحرف کردن مسیر تحقیقات را داشت. برای تحقیقات بیشتر به بررسی جسد پرداخته و کشف یک تار مو راز مرد جنایتکار را فاش کرد. تازه داماد که تصور نمی کرد اینقدر زود دروغ هایش برملا شود لب به اعتراف گشود. اوبه خاطر سوء ظن نو عروس جوان را به طرز دردناکی خفه کرده بود. هیچ گاه چهره معصوم نوعروس از ذهنم پاک نمی شود.
نقش نو - با توجه به سابقه ای که در پرونده های قتل دارید بهترین راهکار برای کاهش وقوع جنایت در ایران چیست؟
وقوع قتل در ایران ریشه درعوامل بسیاری دارد که مهمترین آنها، فقر مالی و فرهنگی، خرید و فروش آسان سلاح های سرد مثل قمه و چاقو، وجود محیط های جرم زا، ترویج مصرف مواد مخدر به خصوص مواد توهم زا، تعصبات غیر معقول، عدم توجه خانواده ها در تربیت فرزندان، تقلید جوانان از الگوهای مخرب غربی، نبود تفریح و سرگرمی مناسب برا ی جوانان و کمبود محیط های ورزشی ارزان برای جوانان است. در این زمینه های نیاز به فرهنگ سازی در جامعه است. در حوزه مواد مخدر و هم سلاح سرد هم باید اقدامات مقابله ای از سوی دستگاه های مسئول به خصوص پلیس صورت گیرد. خانواده ها هم نظارت بیشتر بر رفتار و دوستان فرزندان خود داشته باشند.
نقش نو - تا به حال شده در جریان رسیدگی به پرونده ای متاثر شوید و این تاثر باعث گریه شما شود؟
پرونده های بسیاری حزن و اندوه مرا باعث شده است و چندین مرحله به سختی خود را کنترل کرده ام. چند بار اشک همکارانم را که در دوطرفم نشسته بودند شاهد بودم. شاید صحیح نبوده من هم که رئیس دادگاه بوده ام درجلسه اشک بریزم که همان اندوه اشاره شده خود در حد گریه بود.
نقش نو - اگر در مقام قانونگذار بودید چه موادی از قانون را حذف می کردید؟
به دلیل اینکه قوانین جزائی ما زمینه فقهی و شرعی دارد، نمی توان پیشنهاد حذف را کرد ولی با توجه به تجربه زیادی که دارم بسیاری از مواد قانونی را موثر نمی دانم و به نظرم مصلحت است که به شکلی اصلاح شود. ازجمله مجازات رجم، تبصره 2 از ماده 295 قانون مجازات اسلامی و بحث قسامه.
در این جنایت زن جوان در پی آشنایی با پسر جوانی خود را مجرد و دانشجو معرفی کرد. در ادامه شوهر زن متوجه این رابطه شده و از همسرش می خواهد به بازی ادامه دهد. مرد جنایت کار خود را دایی فاطمه – زن جوان- معرفی می کند. او همچنین از سه پسرش نیز می خواهد که مادرشان را عمه صدا کنند. متهم اصلی در ادامه نقشه، به یکی از دوستان خود پول می دهد و از او می خواهد به خواستگاری خواهر پسر غریبه ــ ابراهیم- برود. او در نخستین جنایت خواهر ابراهیم را به قتل می رساند. بعد هم ابراهیم را به بهانه پیدا کردن گنج به دماوند برده و با همدستی دوستش او را می کشد. او درجنایتی دیگر گلوی دو پسر خود را می برد. دو پسرش شاهد قتل خواهر ابراهیم بودند. اسماعیل- همسر دوم فاطمه و متهم اصلی- پس از قتل دختر جوان به او تجاوز کرده و جسدش را تکه تکه کرد.
در این پرونده به خاطر دروغ فاطمه چهار نفر به قتل رسیدند. مرد جنایت کار همچنین همسرش را مجبور کرده بود با ابراهیم ازدواج کند و برای همسر خود و پسر غریبه جشن عروسی گرفته بود.
یکی دیگر از پرونده هائی که همیشه در خاطرم است، ماجرای قتل های سریالی تهران است. در این جنایت مردی با همدستی دختر جوانی سه زن خانه دار را با ضربه های چاقو به قتل رساندند. آنها در پوشش خریدار خانه، طعمه های خود را از روزنامه انتخاب کرده و سراغ زنان تنها می رفتند. زن و مرد جنایتکار ابتدا با تهدید چاقو دست و پای زنان را با طناب قرمز بسته و بعد آنها را با چاقو می کشتند. مرد جنایتکار پس از دستگیری به سه بار قصاص محکوم شد که حکم مجازات او در زندان اجرا شد.
نقش نو -قصد ندارید بعد از بازنشستگی در مورد خاطرات خود کتابی منتشر کنید؟
این تصمیم را دارم اما هنوز برای آن نامی انتخاب نکرده ام.
نقش نو - به فیلم های جنائی علاقه ای دارید؟
بله بسیاری از فیلم های جنائی را می بینم و به آن علاقه دارم.
نقش نو - فیلم های جنایی ساخته شده در ایران چقدر به واقعیت نزدیک است؟
بعضی از فیلم ها که زمینه واقعی دارند مسئله ندارد ولی فیلم هایی که تخیلی و ساخته تفکر نویسنده و فیلم نامه نویس است اکثرا موجب خشم و ناراحتی می شود زیرا مسائلی مطرح می شود که با قانون مطابقت ندارد و صرفا جنبه تجاری دارد.
نقش نو - بعد از قضاوت وارد عرصه وکالت می شوید؟
هر قاضی بعد از دوران قضاوت یا به فکر وکالت است یا مشاوره در ادارات و شرکت ها. راه من هم جز این نیست مگر دیگر توان کار نداشته باشم. الان که فردی به سراغ من آمده بود تا من را به کانون برای سخنرانی بیاورد گفت فکر می کردم الان در بهترین موقعیت مسکونی تهران باید بیایم و شما را به کانون ببرم واقعاً فکر نمی کردم منزل شما در افسریه باشد . می خواهم بگویم در طول 42 سال قضاوت و آن هم کار جنایی زندگی ما ساده می باشد.
نقش نو – رابطه شما با وکلای دادگستری چگونه است ؟ آقای ابراهیم یوسفی محله وکیل دادگستری در کتابی اقدام به جمع آوری آراء شما در خصوص قتل کرده اند. این نشان دهنده همکاری دوبال فرشته عدالت است که به وقوع پیوسته است ؟
بله - آقای یوسفی محله وکیل محترم دادگستری در این خصوص با اینجانب همکاری نمودند که از ایشان تشکر می کنم جلد دوم نیز به چاپ رسیده است . اینجانب احترام زیادی برای وکلای دادگستری قائلم و همیشه ارزش قاضی و وکیل را یکسان می دانم . آنها هرکدام یک بال فرشته هستند و با همدیگر همکارند .وکلای دادگستری که با تجربه هستند در پرونده ها برای رسیدن به عدالت به قضات کمک شایانی و مثمرثمری می کنند .
نقش نو - نظر شما درخصوص قانون مجازات اسلامی جدید چیست ؟
اینجانب در خیلی از جلسات تدوین قانون جدید شرکت داشته ام . خیلی از مواد را بر اساس گفته های ما تغییر دادند من حتی کتابی تهیه کرده بودم که با ابلاغ قانون جدید قابلیت استفاده ندارد البته به نظر اینجانب قانون جدید دارای اشکالاتی نیز هست که به مرور زمان و بعد از استفاده از آن باید برطرف گردد.
از نکات جالب این گفتگو ، موضوعی بود که آقای عزیز محمدی مبنی بر قتل پدرشان و دستگیری قاتل ایشان بیان نمودند ،که با مراجعه بستگان قاتل که طلب بخشش از او می نمودند گفت: اولاً من اصلاً شکایتی نکرده ام و ثانیاً من که به عنوان قاضی جنایی همیشه خواستار بخشش از طرف اولیای دم مقتول بوده ام چگونه می توانم برای این موضوع درخواست قصاص قاتل پدرم را نمایم در این صورت چگونه پس از این ، قضاوت امور جنایی را بر عهده بگیریم و به عنوان قاضی خواستار بخشش از دیگران باشم.
درج شده در هفته نامه حقوقی نقش نو