نويسنده: داود هرميداس باوند
جريان تحريم هاي جديد كه به ويژه از سوي امريكا تصويب شده و به تازگي به اجرا گذاشته شده است، مربوط به پيش از انتخابات رياست جمهوري يازدهم در ايران است و به فرآيند انتخابات ايران ربطي نداشته است. بنابراين مادامي كه دولت جديد مستقر نشود و كابينه اش را معرفي نكند و اقداماتش را آغاز نكند، نمي توان انتظار داشت كه سياست هايي كه آقاي روحاني، رييس جمهور منتخب در عرصه بين الملل دارند، نتيجه يي در برداشته باشد. البته تا همين جا نيز اينكه مذاكرات بعدي 1+5 به بعد از تشكيل دولت جديد موكول شده است و اينكه رييس جمهور فرانسه از آقاي روحاني براي شركت در كنفرانس ژنو 2 براي حل مساله سوريه دعوت كرده است، نشانگر آن است كه فرآيند انتخابات ايران نتايج مثبتي در عرصه بين المللي به همراه داشته است. يعني تاكيد آقاي روحاني بر اعتدال جويي و ميانه روي نشان گر علايم جديدي در افق سياست خارجي و احتمالارفع بعدي تحريم هاست. در واقع آقاي روحاني نشان داده است كه قصد دارد، گونه يي موازنه منصفانه ميان ارزش هاي آرماني و ايدئولوژيك از سويي و منافع ملي برقرار سازد. يعني سياست بين الملل ايشان تنها به يكي از اين دو جنبه اكتفا نمي كند و متوجه پيامدهاي نگران كننده اين موضوع است. يكي از نگراني ها در تاكيد ايشان بر اولويت مسائل اقتصادي آشكار مي شود، وقتي كه در مناظره هاي انتخاباتي شاهد بوديم كه گفتند بايد شرايطي را به وجود آوريم كه هم چرخ سانتريفيوژ بچرخد، هم چرخ زندگي مردم و اقتصاد كشور بچرخد. حتي ايشان بر اهميت ارزش هاي جهانشمول تاكيد داشتند يعني ما بايد واقعيت وجود كشورهاي گوناگون با ارزش هاي متفاوت را بپذيريم و به آنها احترام بگذاريم. بنابراين لازم است كه مصالح ملي شناخته شود و بر اساس اين درك از واقعيت و پايبندي به اصول، روندي را اتخاذ كرد كه براي مردم و مملكت بهترين نتيجه را به همراه داشته باشد. نظام بين الملل علي الاصول بر دو بنيان اساسي بنا شده است: نخست بنيان حقوقي كه حاكي از اصل برابري ملت-كشورهاست و دوم اصل ژئوپولتيك كه مبتني بر سلسله مراتب قدرت هاست. تا پيش از فروپاشي شوروي نظام هژمونيك بين المللي دو قطبي بود، اما بعد از فروپاشي اين كشور نظام تك قطبي با هژموني ايالات متحده حاكم شد، اين نظام تك قطبي بيش از آنكه نقش ايجابي داشته باشد، نقش بازدارنده داشت. يعني كشورهايي چون چين، روسيه و هند با آن نظم تك قطبي همسويي نشان مي دادند و اين امر نه به دليل درك ايشان از واقعيت نظام بين الملل و پيگيري منافع و مصالح شان بود. الان شاهد گذار به نظامي چندقطبي در عرصه بين المللي هستيم و همان طور كه آقاي روحاني نيز در صحبت هايش اشاره كرد، كشورهاي گوناگون دنيا مي كوشند در اين فرآيند گذار با درك درست سياست خارجي همسو با واقعيت هاي جديد حركت كنند تا بتوانند در فضاي جديد قدرت مانور بيشتري به دست آورند. مشي اعتدالي كه دولت منتخب بر آن تاكيد كرده مي تواند در اين فضا به ايران ياري برساند تا به جايگاه مناسبي در نظم بين الملل دست يابد.
استاد علوم سياسي و روابط بين الملل*
<META name="author" content="داود هرميداس باوند"><!-- Author: داود هرميداس باوند -->
<META name="keywords" content="20130702">
<META name="Subject" content="صفحه اول">
□
روزنامه اعتماد، شماره 2716 به تاريخ 11/4/92، صفحه 1 (صفحه اول)